Информация о проделанной работы сектора по земельным вопросам и реорганизации сельскохозяйственных предприятий
за  2017 год.

Сектор по земельным вопросам и реорганизации сельскохозяйственных предприятий вновь организован 2016 году и проводит работы по двум направлениям.
За 2017 год, были внесены изменения в некоторые законодательные акты Кыргызской Республики,  в частности внесены изменения в «Земельный кодекс», рассмотрено в трех чтениях Жогорку Кенеше Кыргызской Республики и подписаны Президентом Кыргызской Республики. Внесение изменений проект Закона «Об управлении землями сельскохозяйственного назначения» направлено на рассмотрение соответствующих отделах в Аппарате Правительства Кыргызской Республики и на стадии принятия постановления.
Кроме того, выполнены в срок ряд поручения от Аппарата Правительства Кыргызской Республики и Жогорку Кенеша Кыргызской Республики
В сектор по земельным вопросам и реорганизации сельскохозяйственных предприятий в этом году поступило более 200 (двух сот) писем. Из них от Жогорку Кенеша Кыргызской Республики – 47, из Аппарата Правительства Кыргызской Республики – 53, с министерств и ведомств – 60 и гражданам более 80 обращений и заявлений.
Сектор контролирует и проводит меры по управлению земель Государственного фонда сельскохозяйственных угодий через районные управления аграрного развития и ежеквартально получает информации от них.
В соответствии с Указом Президента Кыргызской Республики от 22 февраля 1994 года и на основе постановления Правительства Кыргызской Республики от 22 августа 1994 года, 75% от общей площади земель сельскохозяйственного назначения выделено на частную собственность и 25% земель оставлено в введении Фонда перераспределения сельхоз угодий. В 2007 году Фонд перераспределения переименован на Государственный фонд сельскохозяйственных угодий.
До 2000 года земли Государственного фонда были в ведении Министерства сельского хозяйства, пищевой промышленности и мелиорации Кыргызской Республики и передавались в аренду через районные представительства Центра по аграрной и земельных реформ на основе конкурса. В те времена, Министерством четко проводились мероприятия по выделению земель на конкурсной основе, а также был разработан порядок по сбору оплаты аренды в срок.
С учетом финансовых положений и обращений местных айылных кенешей постановлением Правительства Кыргызской Республики №10 от 11 января 2000 года земли Государственного фонда сельскохозяйственных угодий были переданы в ведение местным кенешам по территориальным принадлежностям.
На данный момент, в соответствии с постановлением Жогорку Кенеша Кыргызской Республики № 243 от 22-июня 2007 года, земли Государственного фонда сельскохозяйственных угодий предоставляются в аренду на конкурсной основе исполнительным органом аильного и поселкового Кенеша.
В соответствии с утвержденным отчетом по состоянию на 1 января 2016 года земли Государственного фонда сельскохозяйственных угодий по республике составляют 271971 га, из них пахотная земля 217591 га, поливная земля 121118 га и неиспользованные земли 81921 га.
Основные причины отсутствия спроса на земли Государственного фонда сельскохозяйственных угодий:
Каменистые, отдаленные земли – 15068 га, заболоченные и засоленные земли– 3840 га, неиспользованные земли из-за отсутствия арыков 14326 га, земли предназначенные для кладбищ -142 га, земли самозавхата -1178 га и другие земли– 47367 га.
В последние годы намечается тенденция сокращения площади неиспользованных земель, (в 2013 году площадь неиспользованных земель составило 103150 га)  это объясняется тем, что местами районные управления аграрного развития совместно с сотрудниками айылных аймаков ведет работу по сокращению площадей неиспользованных земель.
В соответствии с положением “О порядке инвентаризации земель государственного фонда” утвержденным постановлением Правительства Кыргызской Республики №114 от 3-марта 2014 года, инвентаризация земель государственного фонда проводится институтом “Кыргызгипрозем” при Министерстве сельского хозяйства, пищевой промышленности и мелиорации Кыргызской Республики. Ведутся работы по инвентаризации земельного фонда, в том числе уточняются площади земель сельскохозяйственных угодий.
За 2016 год завершена инвентаризация в 5 районах (Панфиловский, Базар-Коргонский, Сузакский, Тюпский и Тонский), которые были утверждены постановлением Правительства Кыргызской Республики №480 от 20 октября 2017 года.
Проделаны работы по инвентаризации земель в 8 районах, а именно: Бакай-Атинский, Баткенский, Жайылский, Нарынский, Ноокатский, Московский, Чуйский и Араванский районы. Проект постановления Правительства Кыргызской Республики на стадии согласрвания с министерствами и ведомствами.
Создана комиссия по пересмотру материалов Аламудунского и Сокулукского районов, которые возвращены на доработку Аппаратом Правительства Кыргызской Республики, ведется работа совместно с специалистами Государственной инспекции по экологической и технической безопасности при Правительстве Кыргызской Республики.
Также, на 25 декабря 2017 года проведена инвентаризация земельного фонда в 116 айылных аймаков 9 районов: Кеминский, Ысык-Атинский, Ысык-Кульский, Чон-Алайский, Ала-Букинский, Лейлекский, Ак-Сууйский, Манасский, Кочкорский районы и на данный момент готовятся итоговые материалы.
Всего в 24 районах увеличено орошаемые пашни на 59687,34 га, в основном за счет пастбищ, многолетних насаждений, залежей, сенокосов и богарных земель.
Результаты инвентаризации земель поможет справедливому налогообложению, формированию арендной платы и при регистрации и выдаче юридических документов на земельный участок, также в рыночных условиях используется основным материалом при определении кадастровый стоимости.
Увеличивается площадь пастбищных угодий за счет пастбищ в категории «земли запаса», которые были изменены на «земли сельскохозяйственного назначении». В соответствии со 30 статьей Земельного кодекса Кыргызской республики и законом «Об управлении землями сельскохозяйственного назначения» увеличивается площадь за счет освоение участков вклинившиеся в пахотные земли.
По итогам 2018 года планируется закончить начатые 2017 году инвентаризации в Аксыйской, Таласской, Жумгалской, Ак-Талинской, Ат-Башинской, Алайской, Кадамжайской, Кара-Кулжинской, Тогуз-Торинской, Кара-Бууринской, Токтогулской, Чаткалский районов.
В 2018 году планируется инветаризация в Жети-Огузской, Ноокенской, Узгенской и Карасуйской районах и завершить до 2020 года.
На 30 декабря 2017 года Министерством финансов Кыргызской Республики выделено финансовые средства на сумму 56 млн. 458,4 тыс. сом для инвентаризации земельного фонда. На 2018 год на инвентаризацию предусмотрено 53 млн. 606,9 тыс. сомов.

 

Заведующий сектора                                                                                К. Эшимбетов

 

 

 

Жер маселелери жана айыл чарба ишканаларын кайрадан уюштуруу секторунун 20017-жылдагы аткарган иштери боюнча маалымат.
        

Жер маселелери жана айыл чарба ишканаларын кайрадан уюштуруу сектору болуп 20016-жылы кайрадан түзүлүп, азыркы учурда эки багытта иштерди жүргүзүп келет. Сектор аркылуу2017 жылдын ичинде өзүнө тиешелүү болгон бир топ Мыйзам актыларына өзгөртүүлөрдү жана толуктоолорду киргизди. Атап кетсем “Жер кодекси”. Айыл чарба жерлерин башкаруу Мыйзамына жана башка актыларга киргизилди. Бул аталган мыйзамдардан Жер кодекси Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин үч окуусунда каралып Кыргыз Республикасынын Президенти аркылуу кол коюлуп, күчүнө кирди. Ал эми Айыл чарба жерлерин башкаруу Мыйзамы учурда Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө кароого жөнөтүлүп, тиешелүү бөлүмдөр карап чыгып, токтом кабыл алуу стадиясында турат.
Мындан башка жана Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинен, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнөн берилген тапшырмалар өз убагында иштелип чыгып, белгиленген мөөнөттө аткарылды.
Жыл башынан бери секторго жалпы - 200 тапшырма каттар түшүп, анын ичинен Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинен - 50 тапшырма, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнөн – 50 тапшырма  башка министрлик, ведостволардан – 60 кат, жер боюнча жарандардан -80 кат түшкөн.
Жер маселелери жана айыл чарба ишканаларын кайрадан уюштуруу сектору Мамлекеттик фондунун айыл чарба жерлерин эффективдүү пайдаланышын райондук агрардык өнүктүрүү башкармалыктары аркылуу көзөмөл жүргүзүп, маалыматтарды квартал сайын алып турат.
Кыргыз Республикасынын Президентинин 1994-жылдын 22-февралындагы жарлыгына ылайык жана Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 1994 - жылдагы 22- августундагы № 632 токтомунун негизинде жалпы айыл чарба багытындагы мамлекеттик жерлердин 75% менчикке (үлүшкө) бөлүнүп, ал эми 25% жер Кайра бөлүштүрүү фондусунун карамагында калган. Ал эми 2007жылдан баштап Мамлекеттик фондунун айыл чарба жерлери деп кайрадан аты өзгөргөн.
Мамлекеттик фондунун айыл чарба жерлери 2000-жылга чейин Кыргыз Республикасынын Айыл чарба, тамак-аш өнөр жайы жана мелиорация министрлигинин карамагында болуп, райондук жер жана агрардык реформа борбору аркылуу конкурстун негизинде ижарага берилип келген. Министрликтин карамагында болгон мезгилде конкурс менен берүү жагы, ижара акысын өз убагында чогултуу жактары жөнгө салынган.
Жергиликтүү айыл өкмөттөрүнүн кайрылуусунун негизинде жана финансылык абалын эске алуу менен Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2000-жылдын 11-январындагы №10 токтомуна ылайык министрликтин карамагындагы Мамлекеттик фондунун айыл чарба жерлери айылдык Кеңештерге өткөрүлүп берилген.
Азыркы учурда Мамлекеттик фондунун айыл чарба жерлери 2007-жылдагы кабыл алынган Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин 22-июнундагы №243 токтомуна ылайык айылдык Кеңештерде аталган жобого ылайык (конкурс аркылуу) ижарага берилүүдө.
Бекитилген отчетко ылайык жалпы республика боюнча 2016-жылдын 1-январына карата Мамлекеттик фондусунун  айыл чарба жерлери  271971 га, анын ичинен айдоо жерлери – 217591 га,  сугаты – 121118 га. Пайдаланбай калган мамлекеттик фондунун айыл чарба жерлери 81921 га.
Мамлекеттик фондусунун айыл чарба жерлери суроо талапка ээ болбогонун негизги себептери:
Таштак алыскы жерлер – 15068 га, саз баскан  туз баскан жерлер – 3840 арыктардын жоктугунан сугат жерлерге суу барбаган жерлер 14326 га , мүрзөлөргө калган жерлер 142 га, басып алган жерлер (самозахват) 1178 га, башка жерлер – 47367 га.
Акыркы жылдары пайдаланбай жаткан Мамлекеттик фондунун айыл чарба жерлерин алып иштеткендердин саны өскөнүнө байланыштуу барган сайын мындай жерлердин аянтынын кыскаруу тенденциясы байкалууда (2013жылы - 103150 га болчу). Акыркы жылдары жер-жерлерде райондук агрардык өнүктүрүү башкармалыгы айыл аймактар менен тыгыз иш алып барышкандыгынын натыйжасында суроо талапка ээ болбогон жерлердин аянты жылдан-жылга кыскарууда.
Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2014-жылдын 3-мартындагы №114 токтому менен бекитилген “Жер фондун инвентаризациялоо тартиби жөнүндө” Жобого ылайык республиканын жер фондун инвентаризациялоо, Кыргыз Республикасынын айыл чарба, тамак-аш өнөр жайы жана мелиорация министрлигинин "Кыргызмамжердолбоорлоо"         институтуна тапшырылган.  Жер фондусун инвентаризациялоо боюнча иштер жүргүзүлүп анын ичинен Мамлекеттик фондусунун айыл чарба жерлери такталып жатат.         2016-жылы жер фондун инвентаризациялоо жүргүзүү боюнча жумуштары республиканын 5 районунда аяктаган, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2017-жылдын 20-октябрындагы №480 буйругу менен бекитилген, атап айтканда: Панфилов, Базар-Коргон, Сузак, Түп жана Тоң райондору.
Ал эми 8 райондордун инвентаризациялоо жумуштарынын бүткөрүлүп, Кыргыз Республикасынын буйругу даярдалып, бүгүнкү күндө бул буйрук министрликтер менен макулдашууда, алар: Бакай-Ата, Баткен, Жайыл, Нарын, Ноокат, Москва, Чүй, Араван райондору.
Ал эми Кыргыз Республикасынын Өкмөтү тарабынан кайрадан кароого берилген Аламүдүн, Сокулук райондорунун материалдары боюнча министрликте комиссия түзүлүп, Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу экологиялык жана техникалык коопсуздук боюнча мамлекеттик инспекциясынын адистери менен биргеликте жумуш жүргүзүлүп жатат.
Ошондой эле 2017 – жылдын 25-декабрына чейин 9 райондун 116 айыл өкмөтүнүн жер фондун инвентаризациялоо жумуштарынын бүткөзүлдү, алар: Кемин, Ысык-Ата, Ысык-Көл, Чоң-Алай, Ала-Бука, Лейлек, Ак-Суу, Манас, Кочкор райондору. Бүгүнкү күндө жыйынтыктоо жумуштары жүргүзүлүүдө.
Жалпы 24 район боюнча сугат айдоо аянттарынын көбөйгөнү 59687,34 га түздү. Сугат айдоого  негизинен жайыт жерлери, көп жылдык бактар, кысыр аңыздар, чөп чабындылар жана кайрак айдоодон өздөштүрүлдү.
Жерди инвентаризациялоо жумушунун жыйынтыгы акыйкат салык салууда жана ижара акыларын төлөтүүдө жана жер участокторун пайдаланууга укук берүүчү юридикалык документтерди берүү үчүн негизги материал болуп эсептелет, аларды каттоого, жер рыногу шартында жердин кадастрдык (ченемдик) баасын аныктоодо ж.б. негиз катары колдонулат. 
Негизинен, жердин түрлөрүнүн өзгөрүүлөрү  “Запастагы жерлер” категориясындагы “жайыт” жерлери, “Айыл чарба багытындагы жерлер” категориясына которулугандыктан, жайыт жерлеринин аянты көбөйүүдө. Кыргыз Республикасынын Жер кодексинин 30-беренесинде жана Кыргыз Республикасынын айыл чарба жерлерин башкаруу жөнүндөгү мыйзамына ылайык жеке менчиктеги айдоо жерлери менен жайыт жерлеринин ортосундагы “клин” жерлери өздөштүрүлгөндүктөн, (освоение) сугат айдоо жерлери көбөйүүдө.
Ал эми 2018-жыл жыйынтыгында 2017-жылы башталган Аксы, Талас, Жумгал, Ак-Талаа, Ат-Башы, Алай, Кадамжай, Кара-Кулжа, Тогуз-Торо, Кара-Буура, Токтогул, Чаткал райондорунун айыл аймактарынын инвентаризациалоо жумуштары бүткөрүлүсүү каралууда.
2018-жылы Жети-Өгүз, Ноокен, Өзгөн, Кара-Суу райондорунда бул жумуштары башталып, 2019-жылы бүткөрүлүүсү белгиленүүдө.
2017 – жылдын 30 – декабрына карата Кыргыз Республикасын каржы министрлиги жер фондусун инвентаризациалоо иштеринин жүрүшүнө жалпы көлөмү 56 млн. 458,4 миң сом түздү. Ал эми 2018-жылга бул жумуштарга жалпысынан 53 млн. 606,9 миң сом бөлүнүп берүүсү каралууда.

 

 

Сектор башчысы                                                      К. Эшимбетов