Республика боюнча жазгы талаа иштерине жер семирткичтер жана пестициддер менен камсыздоо тууралуу маалыматы

Республиканын минералдык жер семирткичтерге (МЖС)болгон жылдык керектөөсү - 395,0 миң тоннаны түзөт, а. и. - 221,0 миң тонна азоттук, 162,0 миң тонна фосфордук жана 12,0 миң тонна калийдик жер семирткичтер.
2018-жылдын 13-мартына  карата, республикага –40,0 миң тонна азоттук, фосфордук жана комплекстүү жер семирткичтер алынып келинген, а. и. түштүк региондо – 19,0 миң тонна (азоттук МЖС); түндүк региондо - 21,0 миң тонна жыйналган.Жалпы топтолгон МЖС көлөмүнөн республика боюнча –22,6миң тоннасы сатылды.
Бишкек, Кара-Балта, Шопоков жана Ош шаарлары - жер семирткичтердин негизги ташып келүүчү пункттары болуп саналат жана ал жактан республиканын башка аймактарына таралат. МЖСти жүгүртүү чек-арадагы соода менен да толукталат (Таласта жана түштүктө).
Азыркы учурда республикада өткөн жылдан калган калдыктардын эсепке алуу менен, төмөнкү жер семирткичтердин көлөмү алынып келген:
- азоттук (аммиак селитрасы, карбамид) – 30,2 миң тонна;
- фосфордук жана комплекстүү (аммофос, суперфосфат, нитроаммофос, диаммофоска) – 9,0 миң тонна;
- калийдик – 0,8 миң тонна.
ДХЗРдин региондордогубөлүмдөрүнүн маалыматына ылайык, сатуу түйүндөрүндө азоттук жер семирткичтер жетиштүү көлөмдө бар.
Минералдык жер семирткичтерди алып келүүчү фирмалардын койгон дүң баалары:
- аммиактуу селитра (Өзбекстанда өндүрүлгөн) – 15,5-16,0 сом/кг;
- аммиактуу селитра (РФ өндүрүлгөн) - 17,0-18,5 сом/кг;
- карбамид (Өзбекстанда өндүрүлгөн) – 16,0-17,0сом/кг;
- карбамид (РФ өндүрүлгөн) – 19,0 сом/кг;
-аммофос (Казакстанда өндүрүлгөн) – 26,0-28,0сом/кг;
- суперфосфат (Казакстанда өндүрүлгөн) – 10,0-12,0 сом/кг,
- нитроаммофос– 25,0 сом/кг, диаммофоска (РФ өндүрүлгөн)-30,0 сом/кг.
-хлордук калий (Белоруссиядаөндүрүлгөн) -44,0 сом/кг
Камсыздоочу компаниялар

1.  «АкСууТрейд» ЖЧК   - камсыздоочу РФ  .0555 130001
2.  «Негоциант» ЖЧК –камсыздоочу РФ 0773 313107
3. «ATS GROUP» ЖЧК – камсыздоочу  РУ РК и РФ 0555 750750
4.  «Юлита»  ЖЧК- камсыздоочу РФ 0555 983016

МЖСке болгон чекене баалар дүң баадан 2-3 сомго жогору турат.
Түштүктө күздүк кылкандуу дан эгиндерин азыктандыруубашталды, азыркы учурда Жалал-Абад областында - 1,26мин га, Ош облусунда-20,8 мин га, Баткен облусунда-2,5 мин га жана тYндYктө Чүй облусунда-3,2 мин га аянттары азоттук минералдык жер семирткичтер менен азыктандырылды.
2018-жылы пестициддерге болгон керектөө эсеби жана алар менен камсыздоо. 2018-жылы пестициддерге (өсүмдүктөрдү коргоо каражаттары) болгон керектөө эсеби – 517 тоннаны түзсө, 13-мартка карата 390,5 тонна бар, же башкача айтканда камсыздоо – 75,5 %ды түздү.
Жалпы пестициддердин ичинен үрөн ууландыргычтарга керектөө – 40,8 тонна болсо, бүгүнкү күнгө карата – 24,5 тонна бар, же камсыздоо – 60,0 %, гербициддерге болгон керектөө - 264,7 тоннаны түзсө, камсыздоо – 139,2 тоннаны түздү же 52,6 %, инсектициддерге жана акарициддерде керектөө эсеби – 150,1 тонна болсо, бүгүнкү күнгө карата – 168,3 тонна бар, же 112,1 %, фунгициддерге болгон керектөө – 61,3 тонна болсо, камсыздоо – 58,5 тоннаны түздү, же 95,4 %
Азыркы убакта пестициддерди ташып келүүчү фирмалар тарабынан пестициддерди ташып келүү кызуу жүргүзүлүүдө, жана алар тарабынан пестициддер менен республиканы толук камсыздоо март айынын аягына чейин аткарылат.
Айта кетсек, ташып келүүчү фирмалар тарабынан республиканы пестициддер менен камсыздоо жылыга 150 %га чейин аткарылууда, жана пестициддер менен камсыздоодо көйгөй жок. 
Бүгүнкү күндө өсүмдүктөрдү коргоо каражаттарынын орточо баасы төмөндөгүчө: үрөн ууландыргычтар – 450–500 сом/л, гербициддер – 350–800 сом/л,кг, инсектициддер – 450–800 сом/л,кг жана фунгициддер – 450–800 сом/л,кг.

 

Анализ текущей агрохимической ситуации

         Общая потребность в минеральных удобрениях на 2018 год в расчете на посевную площадь сельскохозяйственных культур и состояние плодородия сельскохозяйственных земель составила 395,0 тыс.тонн, из них азотные – 221,0 тыс.тонн, фосфорные – 162,0 тыс.тонн, калийные – 12,0 тыс.тонн.
Согласно многолетним наблюдениям, ежегодное потребление фермерами минеральных удобрениях не превышает 120-130,0 тыс.тонн, из них азотных не более 100,0 тыс.тонн, фосфорных не более 18,0 тыс.тонн, калийных не более 2,0 тыс тонн.
С апреля т.г.  Узбекистан ввел сезонные ограничения на импорт минеральных удобрений для обеспечения внутреннего рынка,  а также повысил заводские цены на производимую продукцию, вследствие чего изменились оптовые и розничные цены на удобрения узбекского производства.
Если до апреля оптовые цены на селитру были в пределах 14-15 сом/кг то в мае месяце они поднялись до  18-19 сом/кг. Перекупщики подняли цену на селитру до 22-26 сом/кг.
В настоящее время основная поставка удобрений в республику осуществляется поставщиками из России и частично из Казахстана, завозимых по пограничной торговле в Таласскую область.
Часть удобрений из Чуйской и Таласской  областей перевозится автотранспортом в южные области.  Доставка автотранспортом  в отдаленные регионы существенно отражается на стоимости удобрений, разница между оптовыми и розничными ценами может достигать от 3 до 7 сом/кг. в зависимости от отдаленности региона.
Оптовые цены:
Аммиачная селитра  в Чуйской области -18 -19сом/кг,  на юге – 20-22сом/кг
Карбамид в Чуйской области -19,5сом/кг, на юге – 23-25сом/кг
Аммофос в Чуйской области -26сом/кг на юге – 28 сом/кг
Поставщики

1. ОсОО «АкСууТрейд»   - поставки из РФ  .0555 130001
2. ОсОО «Негоциант» - поставки из РФ 0773 313107
3. ОсОО «ATS GROUP» - поставки из РУз, РК и РФ 0555 750750
4. ОсОО «Юлита» - поставки из РФ 0555 983016

Прогноз поставок
Учитывая ограничения введенные Узбекистаном, поставщики удобрений наладили связи с российскими заводами. Помимо поступления ранее обговоренного с российской стороной объема 20,0 тыс тонн, в течении недельного срока ожидается завоз дополнительного объема 15,0 тысяч тонн минеральных удобрений  из Российской Федерации  и Казахстана, что позволит обеспечить фермеров удобрениями в полном объеме  и снизить рыночные цены.